Στη Βουλή κατατέθηκε μετά τη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση (εδώ) που είχε τεθεί από τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημήτρη Παπαστεργίου η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο: «Επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης του Ελληνικού Κτηματολογίου: Διεκπεραίωση εκκρεμοτήτων στις μεταγραφές ακινήτων και ενίσχυση της επιχειρησιακής λειτουργίας του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο» – Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων – Ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης», και με σειρά ιδιαίτερα σημαντικών διατάξεων με τις οποίες θα επιχειρηθεί η επίλυση καίριων και χρόνιων προβλημάτων του συστήματος των εμπραγμάτων συναλλαγών της χώρας μας.

Με το εν λόγω σχέδιο νόμου, μετά από την συμφωνία Κυβέρνησης - Συμβολαιογράφων για την ψηφιοποίηση της διαδικασίας μεταβίβασης ακινήτων (δείτε την κοινή ανακοίνωση στο τέλος της ανάρτησης αυτής) που επιτεύχθηκε από τον αρμόδιο Υφυπουργό κ. Κώστα Κυρανάκη, επιδιώκονται οι εξής στόχοι:

α) η επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης του Ελληνικού Κτηματολογίου, η διεκπεραίωση εκκρεμοτήτων στις μεταγραφές πράξεων επί ακινήτων και η ενίσχυση της επιχειρησιακής λειτουργίας του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο»,

β) η απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων (κατάργηση του πιστοποιητικού ΤΑΠ, εφάπαξ κτηματολογικό διάγραμμα κλπ.).

γ) η μείωση της γραφειοκρατίας και της επιβάρυνσης των συναλλασσόμενων, για τη βέλτιστη αξιοποίηση της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας και

δ) η αντιμετώπιση ζητημάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης σχετικά με ζητήματα που χρήζουν άμεσης επίλυσης σχετικά με τη διευθέτηση σημαντικών θεμάτων για την εύρυθμη και απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών και των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου.

Στο πλαίσιο αυτό, καλείται να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση κάθε κοινωνικός εταίρος και κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης, καταθέτοντας τις προτάσεις του για την όποια βελτίωση των διατάξεων του ανωτέρω νομοθετήματος κρίνει χρήσιμη.

Ειδικά σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, υπάρχουν μια σειρά από προβλήματα τα οποία χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, όπως:

α) η ανάγκη επιτάχυνσης της εκκαθάρισης από το ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο» των εκατοντάδων χιλιάδων εκκρεμοτήτων στις μεταγραφές ακινήτων για την άρση της ανασφάλειας δικαίου που προκαλείται από τις καθυστερήσεις στην καταχώριση πράξεων,

β) η ανάγκη ψηφιοποίησης, απλοποίησης και επιτάχυνσης των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων, μείωσης των διοικητικών βαρών για τη διοίκηση και τους διοικούμενους, διευκόλυνσης των συναλλαγών και αξιοποίησης της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας,

γ) η ανάγκη διασφάλισης της ομαλής και απρόσκοπτης ολοκλήρωσης της εγκατάστασης του συνόλου των κεντρικών ηλεκτρονικών εφαρμογών και πληροφοριακών συστημάτων των φορέων του δημόσιου τομέα στις αντίστοιχες υπολογιστικές υποδομές νέφους, προσωρινής επίλυσης του ζητήματος της στέγασης των υπηρεσιών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), διευθέτησης της καταβολής ανταλλάγματος για την αδιάλειπτη παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών προς το ελληνικό δημόσιο από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους για το διάστημα από 5.4.2023 έως 5.4.2024, καθώς και ρύθμισης θεμάτων για την υλοποίηση έργων της ΚΤΠ και για το προσωπικό της ΗΔΙΚΑ.

ΠΟΜΙΔΑ: Τι λείπει από το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο και εκκρεμεί προς επίλυση

Οξύτατα εκκρεμούντα προβλήματα των ιδιοκτητών ακινήτων τα οποία, παρότι έχουν επισημανθεί από την ΠΟΜΙΔΑ, δεν επιλύονται με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, αλλά πρέπει να επιλυθούν άμεσα με επόμενο, είναι κυρίως τα εξής:

1. Η δυνατότητα των συμβαλλομένων να διορθώνουν μονομερώς στο ορθό προφανή λάθη στους τίτλους ιδιοκτησίας τους και
    
2. Η δυνατότητα των συνιδιοκτητών πολυκατοικιών να τροποποιούν στο ορθό την περιγραφή των ιδιοκτησιών τους στις πράξεις σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας, σύμφωνα με την ταυτότητα κτιρίου της κάθε ιδιοκτησίας, ώστε οι πάμπολλες χιλιάδες ιδιοκτητών σε όλη τη χώρα να μπορούν να τις μεταβιβάσουν.
    
3. Η δυνατότητα των ιδιοκτητών να δηλώνουν στο κτηματολόγιο σε οποιοδήποτε μελλοντικό χρονικό σημείο ("διαρκής κτηματογράφηση") ιδιοκτησίες τους αν δεν μπόρεσαν να το κάνουν εγκαίρως, ώστε η σύνταξη Κτηματολογίου να μην γίνει αιτία να χαθούν περιουσίες.
    
4. Η νομοθετική επίλυσης του ιδιοκτησιακού προβλήματος των εκτός σχεδίου ακινήτων της χώρας: Να επεκταθεί άμεσα και στα εκτός σχεδίου ακίνητα η ρύθμιση που έγινε για τα εντός σχεδίου με την παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 3127/2003, ότι δηλαδή το Δημόσιο δεν μπορεί να διεκδικεί περιουσιακά δικαιώματα όταν ο νομέας του ακινήτου «νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του σχετικού νόμου, αδιαταράκτως για δέκα (10) έτη το ακίνητο, με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία, υπέρ του ιδίου ή του δικαιοπαρόχου του, που έχει καταρτισθεί και μεταγραφεί μετά την 23.2.1945, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη, ή νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, το ακίνητο αδιαταράκτως για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ετών, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη».
    
5. Η επιμήκυνση σε εξάμηνη της προθεσμίας ισχύος των βεβαιώσεων των μηχανικών (του άρθρου 83 του Ν. 4495/2017).  
    
6. Η ρητή «Σεισάχθεια» για τα ανείσπρακτα παλαιά (πιλοτικά) και τα αναλογικά (1 ο/οο) τέλη Κτηματογράφησης.

Στη δημόσια διαβούλευση, η οποία θα διαρκέσει μέχρι την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2023, μπορούν να συμμετέχουν οι ενδιαφερόμενοι εδώ.

Κοινό Δελτίο Τύπου Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης & Υπουργείου Δικαιοσύνης

Τα Υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Δικαιοσύνης και η Συντονιστική Επιτροπή Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος μετά από διαβουλεύσεις, ενόψει της ενεργοποίησης της μεταρρύθμισης του ψηφιακού φακέλου μεταβίβασης ακινήτων, κατέληξαν στα εξής:

Από 1/1/2024 το σύνολο των συμβολαιογράφων της χώρας θα χρησιμοποιούν πιλοτικά τον ψηφιακό φάκελο μεταβίβασης ακινήτου προκειμένου να εκκινούν κάθε αγοραπωλησία, που μπορεί να υπαχθεί σε αυτόν, να συγκεντρώνουν σε ένα σημείο το σύνολο των απαιτούμενων δικαιολογητικών αλλά και να υποβάλλουν ψηφιακά τα αντίγραφα των συμβολαίων που καταρτίζουν προς το Ελληνικό Κτηματολόγιο.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν τροποποιεί, τον τρόπο κατάρτισης των συμβολαιογραφικών πράξεων, τις διατάξεις ουσιαστικού δικαίου, που αφορούν στον τρόπο κτήσης των εμπραγμάτων δικαιωμάτων τόσο του Δημοσίου όσο και των ιδιωτών, όπως αυτές ορίζονται στο κείμενο του Αστικού Κώδικα και στους ειδικούς νόμους.

Η νέα διαδικασία θα περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Εκκίνηση συναλλαγής αποκλειστικά από το Συμβολαιογράφο: Η συναλλαγή εκκινεί με την καταχώρηση στον ψηφιακό φάκελο μεταβίβασης των προς συναλλαγή ΚΑΕΚ και της πρόσκλησης σε συμβαλλόμενα μέρη, μέσω gov.gr. Κατά την εκκίνηση της συναλλαγής τα ΚΑΕΚ “κλειδώνουν” ώστε να μην μπορεί να πραγματοποιηθεί παράλληλα καμία άλλη συναλλαγή για τα ίδια ακίνητα μέχρι την ολοκλήρωσή της παρούσας.

Άντληση Δικαιολογητικών με διαλειτουργικότητα: Μετά τη λήψη των απαραίτητων εξουσιοδοτήσεων, ο συμβολαιογράφος αντλεί μέσω του ψηφιακού φακέλου μεταβίβασης, τα απαραίτητα δικαιολογητικά από ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, ΤΕΕ, Κτηματολόγιο.

Υπογραφή Συμβολαίου: Ο συμβολαιογράφος αναρτά το επικυρωμένο αντίγραφο του συμβολαίου του σε ψηφιακή μορφή στην εφαρμογή, υπογεγραμμένο με δική του ηλεκτρονική υπογραφή.

Ο τρόπος που τηρεί το αρχείο του ο συμβολαιογράφος καθώς και ο έλεγχος της δικαιοπρακτικής ικανότητας των συμβαλλομένων είναι ζητήματα στα οποία δεν επεμβαίνει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και εξακολουθούν να ρυθμίζονται από την υπάρχουσα νομοθεσία.

Οι τρόποι ψηφιακής ανάρτησης είναι οι ακόλουθοι:

α) Μεταφόρτωση ανοικτού (αναγνώσιμου) αρχείου .pdf, συνοδευόμενου με αρχείο τύπου json ή xml που περιέχει τα στοιχεία της συναλλαγής. Δεν γίνονται αποδεκτά αρχεία με χειρόγραφες παραπομπές και σαρωμένα αρχεία.

β) Χρήση εξωτερικής εφαρμογής που ο συμβολαιογράφος χρησιμοποιεί ήδη. Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για αυτό το σκοπό έχει αναπτύξει και παρέχει δωρεάν υποστήριξη σε εταιρείες λογισμικού, οδηγό διασύνδεσης και ειδική διεπαφή (API).

Ψηφιακή υποβολή και πληρωμή τελών στο Κτηματολόγιο

Η υποβολή του φακέλου προς μεταγραφή στο Κτηματολόγιο πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω της εφαρμογής στο τελευταίο βήμα της διαδικασίας, όπου παρέχεται η δυνατότητα πληρωμής τελών από τον αγοραστή με χρήση κάρτας ή μέσω κωδικού τραπέζης.

Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεσμεύεται για την πραγματοποίηση της μεταγραφής σε μια ημέρα, εφόσον χρησιμοποιείται η εφαρμογή του ψηφιακού φακέλου μεταβίβασης ακινήτων. Στην περίπτωση που προκύπτουν ζητήματα ακυρότητας, δεσμεύεται για απάντηση στον αγοραστή εντός αντίστοιχου χρονικού διαστήματος.

Έναρξη ψηφιακού φακέλου μεταβίβασης

Ως χρόνος έναρξης της εφαρμογής ορίζεται η 1/1/2024. Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το Κτηματολόγιο δεσμεύονται να εξετάσουν και να εντάξουν παρατηρήσεις και βελτιώσεις που θα προταθούν από τους Συμβολαιογραφικούς Συλλόγους της χώρας ώστε η λειτουργία της εφαρμογής να είναι εύρυθμη για τους επαγγελματίες αλλά και για τη μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών.

Μελλοντικά ψηφιακά εργαλεία ή εφαρμογές

Όποιο ψηφιακό εργαλείο ή εφαρμογή πρόκειται να δημιουργηθεί στο μέλλον, ακόμα και αν αποτελεί υλοποίηση προβλεπομένου σε ήδη προκηρυχθέντα διαγωνισμό και αφορά τον τρόπο ή τον τόπο σύνταξης συμβολαιογραφικής πράξης, θα δημιουργηθεί με επιμέλεια της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, στην οποία και θα ανήκει, όπως και η αποκλειστική αρμοδιότητα της λειτουργίας, συντήρησης και φιλοξενίας του σχετικού ψηφιακού εργαλείου ή εφαρμογής.